به گزارش دورنانیوز، موضوع عدم تکلم صحیح به زبان ترکی توسط مجریان شبکه‌های محلی استان‌های آذربایجانی ایران، مورد انتقاد بسیاری از مخاطبین، کارشناسان، زبان‌شناسان و هم‌چنین فعالین فرهنگی میباشد، چرا که در اکثر برنامه‌هایی که ظاهرا در راستای پاسداشت و ترویج فرهنگ و زبان آذربایجانی در شبکه های تلویزیونی نظیر آذربایجان، سهند، سبلان و اشراق تهیه و پخش میشوند، مجریان و میهمانان حاضر، با ترکیب دو زبان ترکی و فارسی و ابداع زبان جدیدی که این روزها به «فاذری» شهره یافته، بدون رعایت اصول و قواعد زبان ترکی و غافل از گنجیه واژگان غنی و وسیع این زبان قدرتمند و کهن که هم اکنون نیز در بین مردم آذربایجان رایج بوده و به وفور مورد استفاده قرار میگیرند، تنها به استفاده دست و پا شکسته از افعال ترکی در پایان جملات اکتفا نموده و مابقی سخنان خود را به طرز فاجعه آمیزی به فارسی ادا میکنند و حتی به خود زحمت استفاده از معادل ترکی اعداد و بسیاری از اصطلاحات رایج را نیز نمیدهند.
این موضوع باعث شده است تا بسیاری از فعالین عرصه زبان و ادبیات آذربایجان، برنامه های به اصطلاح ترکی (شما بخوانید آذری) شبکه های استانی را مهم ترین عامل در تغییر زبان گفتاری مردم از ترکی معیار به فاذری معرفی و نقش آن در نفوذ هرچه بیشتر فارسی در ترکی آذربایجانی و در نتیجه حرکت تدریجی آن به سوی انزوا و نابودی را پررنگ تلقی نمایند. به تعبیر این فعالین و حتی اکثر مخاطبین، شبکه های استانی ترک زبان ایران که وظیفه و رسالت اصلی آنان حفظ، صیانت و ترویج زبان و فرهنگ بومی آذربایجانی میباشد، نه تنها گامی در این راستا برنمیدارند، بلکه با سیاست های ناصحیح و غیر حرفه‌ای خود، لطمه و صدمه ای بزرگ بر پیکره زبان ترکی در ایران عزیزمان وارد میسازند.

اما سوالی که در این جا مطرح شده و ذهن بسیاری را به خود مشغول می سازد این است که دلیل اصلی عدم ادای صحیح زبان ترکی توسط مجریان شبکه های استانی چیست؟ آیا آنان واقعا در تکلم صحیح به زبان مادری خود ناتوان هستند و یا سیاست هایی در پشت پرده آنان را وادار به تخریب زبان ترکی از طریق تکلم نادرست و در حد افتضاح به زبان ترکی میکند؟

شاید در وهله نخست چنین به نظر برسد که این مجریان نیز مشابه با سایر مردم آذربایجان به سبب عدم تحصیل به زبان مادری و یا آموزش اصولی و آکادمیک زبان ترکی در مدارس و دانشگاه ها و عدم اجرای اصل ۱۵ قانون اساسی کشور، آنطور که باید به زبان مادری خود مسلط نبوده و نتوانند به ترکی اصیل تکلم نمایند که تا حد زیادی این فرضیه مورد قبول است.

اما جالب است بدانید نه اکثریت این مجریان بلکه تعداد قابل توجهی از آنان، قادر میباشند تا با زیبایی و مهارت تمام به ترکی سخن گفته و به طرز ماهرانه ای در برنامه های زنده تلویزیونی آن را ادا نمایند. شاهد این ادعا نیز برنامه های شبکه سحر ترکی (یا به تعبیری آذری) میباشند. برنامه هایی که با استفاده از همین مجریان شبکه های استانی ولی اینبار نه برای ترک های ایرانی بلکه برای آنسوی مرزها تهیه و پخش میشوند و همین مجریانی که در شبکه های استانی هم چون آذربایجان غربی، ترکی را با فارسی اشتباه گرفته و به زبانی تکلم مینمایند که کوچک ترین شباهت را با زبان معیار مردم آذربایجان دارد، در برنامه های شبکه سحر، ماهرانه و استادانه و بر اساس استانداردها و قواعد و اصول زبان ترکی سخن گفته و تحسین هر بیننده ای را بر می انگیزند که از قضی یکی از همین مجریان توانا از شبکه استانی آذربایجان غربی میباشد که در اکثر برنامه های این شبکه شاهد اجرای وی بوده و هستیم و تکلم زیبای وی به زبان ترکی در برنامه «حایات آیناسی» شبکه سحر دقت و توجه خبرنگار دورنانیوز را جلب نمود، اما به قول معروف، ترکی که وی در شبکه سحر و برای آذربایجانی های آن سوی مرزها، صحبت میکند کجا و زبان ترکی مانندی که در شبکه استانی و برای آذربایجانی های ایران صحبت میکند کجا؟! البته این انتقاد تنها به این مجری باتجربه شبکه استانی وارد نبوده و در اینجا منظور تمامی مجریان این شبکه میباشد، و هدف از مطرح ساختن این موضوع نیز به هیچ وجه زیر سوال بردن توانمندی های این عزیزان نیست.

خالی از لطف نخواهد بود اگر با یک فلش بک به نشست خبری مدیر کل سازمان صدا و سیمای آذربایجان غربی با اصحاب رسانه استان، ادعای وی در رابطه با زبان ترکی مورد استفاده در برنامه های شبکه استانی را بار دیگر یادآوری نمائیم. چرا که مسعود مجرد در پاسخ به انتقاد خبرنگار دورنانیوز در رابطه با تخریب زبان ترکی توسط مجریان این شبکه گفت : «رویکرد صدا و سیمای استان استفاده از زبان کوچه و بازاری در شبکه استانی است.» (اینجا) 

شاید تمامی ماجرا در همین ادعای آقای مجرد خلاصه شود و دیگر لازم نباشد که به دنبال مقصری بگردیم. قضیه خیلی ساده بوده و دیگر نیازی به تحقیق و تقحص نیست. برای آنسوی مرزها «ترکی خالص» و برای ما «فاذری کوچه و بازاری».